ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հնարավոր է համարել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի և ՈՒկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկու հետ եռակողմ հանդիպումը։ Սպիտակ տան Հարավային մարգագետնում լրագրողների հետ զրույցում նա նշել է, որ Միացյալ Նահանգները կարող է երկրորդական պատժամիջոցներ կիրառել Ռուսաստանի նկատմամբ, եթե ՈՒկրաինայում իրավիճակի կարգավորման հարցում հաջողություն չարձանագրվի։               
 

«Զբաղվում եմ այնպիսի յուրահատուկ արվեստով, որի քմայքները միայն ես գիտեմ»

«Զբաղվում եմ այնպիսի յուրահատուկ արվեստով, որի քմայքները միայն ես գիտեմ»
21.02.2014 | 11:02

Մնջախաղի պետական թատրոնը պետք է ունենար իր շենքը: Այն իր դռներն էր բացելու Հյուսիսային պողոտայում: Թատերական աշխարհի այս կարևոր իրադարձությունը կյանքի էր կոչվելու 2013-ին, սակայն մինչ օրս բեմադրությունները ներկայացվում են Երևանի պատանի հանդիսատեսի թատրոնում` վարձակալության հիմունքներով։ Թեմայի շուրջ զրուցում ենք թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար, վաստակավոր արտիստ ԺԻՐԱՅՐ ԴԱԴԱՍՅԱՆԻ հետ:

-Պարոն Դադասյան, մեր վերջին զրույցի ժամանակ վստահեցնում էիք, որ 2013-ին նոր շենքում ենք դիտելու ներկայացումները: Ինչո՞ւ ծրագիրը կյանքի չկոչվեց:
-Նրանք, ովքեր շփվում են մեզ հետ, նույնիսկ նախագիծն են տեսել: Մենք երկու տարի դրանով ենք ապրել: Մեզ խոսք էին տալիս, ասում էին, որ շենքի խնդիրը կլուծվի: Բայց ես չեմ ուզում, որ խնդիրը լուծվի ցանկացած գնով:
-Ի՞նչ ասել է` ցանկացած գնով:
-Օրինակ, տարածք կա Շիլաչիում` մետաքսի գործարանի շրջակայքում, բայց Շիլաչին մշակութային կենտրոն չէ, զբոսաշրջիկները չեն գնում մետաքսի գործարան: Այդ հատվածում գուցե գոյատևեր թատրոնը, ճիշտ աշխատելու դեպքում դառնար մշակութային կենտրոն: Բայց եթե «Այրարատ» կինոթատրոնի նման հսկա շենքը չկարողացավ մշակութային էներգետիկա իր շուրջը ստեղծել, քանի որ այդ մասում դարեր շարունակ շուկայի էներգետիկա է եղել, և շուկան նորից կուլ տվեց կինոթատրոնը, ի՞նչ կարող է անել մնջախաղի մի փոքրիկ թատրոնը:
-Իսկ որտե՞ղ պետք է լինի թատրոնը` ըստ Ձեզ, և ինչո՞ւ ձախողվեց նախորդ տարբերակը:
-Եվս երեք տարբերակ ունենք Հյուսիսային պողոտայում, որոնք քննարկման փուլում են: Նախորդ տարբերակն այնքան ռեալ էր և այնքան հեշտ էր իրագործելը. մետաղական հենասյուներով երկու շենքերի արանքում էր լինելու, պատեր դնելու խնդիր անգամ չկար: Շենքերի պատուհանները խորքում էին բացվում, այսինքն, հնարավոր էր լուծել այդ խնդիրը, չստացվեց: Բնակիչները չցանկացան: Մինչև հիմա ափսոսում եմ, որովհետև մյուս տարբերակների դեպքում չեմ կարծում, թե բեմը կբացվի դեպի պողոտա: Իսկ մեր նպատակը դա էր, որ ամբողջ պողոտայից երևար բեմը: Դիմացն էլ ամֆիթատրոնն էր, այնտեղից կարելի էր նայել ներկայացումները:
-Մշակույթի նախարարը լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց, որ կան առաջնային և երկրորդական խնդիրներ: Մնջախաղի թատրոնը, նրա խոսքով, ունի ներկայանալու տարածք, և շենքի հարցը հրատապ չէ: Եթե առաջնային խնդիրները դժվար են լուծում գտնում, ի՞նչ ճակատագիր է սպասում մնջախաղի թատրոնին:
-Ես միշտ եմ ասել, որ զբաղվում եմ այնպիսի յուրահատուկ արվեստով, որի քմայքները միայն ես գիտեմ, նաև այն մարդիկ, ովքեր զբաղվում են այդ արվեստով, և այն փոքրաթիվ հանդիսատեսը, որ աշխարհի ամենաբարձրաճաշակ հանդիսատեսն է: Մենք պետք է գտնենք այնպիսի մարդկանց, որոնք նույնքան շահագրգիռ են լուծելու թատրոնի շենքի խնդիրը: Եվ կան այդպիսիք, օրինակ` Նարեկ Սարգսյանը, որովհետև նա հեղինակն է Հյուսիսային պողոտայի (որը ես համարում եմ հաջողված նախագիծ` ի հակադրություն ընդունված կարծիքների): Եթե թատրոնը լինի այդ տարածքում, պողոտան մշակութային բովանդակություն կստանա: Մենք կտեղադրենք քանդակներ, ինչպես աշխարհի շատ մայրաքաղաքներում, կլինեն փողոցում աշխատող դերասաններ, կյանքի կկոչվեն հետաքրքիր միջոցառումներ: Դրա համար բազա պետք է լինի, թատրոն, միջավայր, որ մագնիսի նման կքաշի, կդառնա մշակութային առանցք պողոտայի, նաև մայրաքաղաքի համար: Ներկայումս Հյուսիսային պողոտան ավելի շատ կարճ ճանապարհ է օպերայից դեպի հրապարակ: Այնտեղ միշտ մարդիկ կան, զբոսաշրջիկներ, երիտասարդներ, մենք հանդիսատեսի պակաս չենք ունենա: Բայց պետք է նրանց ինչ-որ բանով գրավել, ժամանց ապահովել, ինչը հրաշալի գիտակցում է ճարտարապետը:
-Այսինքն, երկու խնդիր է լուծվում` Հյուսիսային պողոտան ավելի կենդանի է դառնում, մնջախաղի թատրոնն էլ շենք է ունենում:
-Ավելին ասեմ, Երևանը մայրաքաղաք է, և մենք պետք է կամաց-կամաց մայրաքաղաքային մշակույթի ատրիբուտներ ավելացնենք, հերիք է ինչքան բաց թողեցինք, սկսել է գյուղի նմանվել մեր քաղաքը: Այդ կերպ մշակութային լրջագույն էլեմենտ ենք ստեղծում և՛ օտարի աչքում, և՛ մեր քաղաքացու, որ «տաշվի», դաստիարակվի ու չզարմանա, երբ Փարիզում կամ Հռոմում նման մի բան տեսնի:
-Ի՞նչ կփոխի մշտական շենքը թատրոնի կյանքում: Ներկայանալու տարածք ձեր դերասանները, այսպես թե այնպես, ունեն:
-Պատանի հանդիսատեսի թատրոնի բեմը աշխարհի ամենաանհարմար բեմն է մնջախաղի համար, բայց մենք այլընտրանք չունենք: Մնջախաղը կամերային արվեստ է, հանդիսատեսը պետք է մոտ լինի, պետք է տեսնի մնջախաղացի դեմքը, ներկայացման նրբերանգները: Բեմը պետք է բռիդ մեջ լինի: Այստեղ բեմն ուղղանկյուն է, բեմի ու առաջնաբեմի միջև 6-7 մետր հեռավորություն կա: Դահլիճը պետք է առավելագույնը 150-200-տեղանոց լինի, այստեղ 400-ի է հասնում: Նոր շենքը նախագծելիս այդ ամենը հաշվի էինք առնում: Զարմանալիորեն այդ բոլոր պայմաններն ունեինք գեղարվեստի ակադեմիայի դահլիճում, որն էլի ժամանակավոր էր տրված մեզ, ու որն այսօր պահեստի է վերածվել: Ոչինչ չի գործում այնտեղ ու չի կարող գործել: Այդ տարածքում չեն կարող լինել գիշերային ակումբ, սրճարան, բուֆետ: Այնտեղ թատրոնի էներգետիկա է: Այդ բեմի վրա դերասանական արվեստ են սովորել Խորեն Աբրահամյանը, Մհեր Մկրտչյանը, Սոս Սարգսյանը: Բեմը դասական թատրոնի ճարտարապետությամբ էր արված, տախտակները Սունդուկյանի հին թատրոնից էին: Պատկերացնո՞ւմ եք` ինչ էներգետիկա է: Այնտեղ դու հասկանում էիր, որ թատրոնում ես:
-Այն ժամանակ էլ տարածք չուներ մնջախաղի թատրոնը, թեկուզ և հարմարություններից չէիք դժգոհում:
-Երբեք չի ունեցել: Ես պետք է ուղղակի հիշեցնեմ, որ եթե կառավարությունը որոշում է կայացնում, պետական կարգավիճակ է տալիս որևէ հաստատության, պետք է պայմաններ ստեղծի: Այսինքն, չի կարող բացել ինստիտուտ` առանց շենքի, գրադարան` առանց տարածքի, հետո մի տարածք վարձի, որ յոլա գնաս, հետո այդտեղից քեզ հանեն, գնաս ուրիշ տարածք: Հանդիսատեսդ ինչպե՞ս է տեղդ իմանալու, երբ մի օր այստեղ ես, մի օր` այնտեղ: Մենք խնդիր ունենք ժանրը զարգացնելու, որ մնջախաղի նոր թատրոններ ծնվեն` նոր ուղղություններով: Այսօր աշխարհում խոսքը մղվել է երկրորդ պլան, բեմադրիչները փորձում են այնպես անել, որ խոսքը քիչ լինի, մանավանդ եթե դուրս պետք է տարվի ներկայացումը: Մնջախաղի արվեստը մեր երկրի համար մշակութային քաղաքականության տեսանկյունից պիտի լինի առաջնահերթային ժանր: Շատերին գուցե թվա, որ բալետը պետք է լինի մրցունակ, ինչը տրամաբանական չէ, երբ կա ռուսական բալետ, գերմանական, իտալական, կամ օպերան, որտեղ հարյուր անգամ ավելի գումար պետք է ծախսվի: Իսկ մնջախաղի ժանրը հայկական ազգային ժանր է, մեր տեսակը զարգացնելով կարող ենք շատ ավելի հետաքրքիր ներկայանալ և շատ ավելի մրցունակ լինել:
-Բայց այսօր էլ ներկայանում եք արտերկրում:
-Այո, վերջերս ենք վերադարձել Պարսկաստանում անցկացվող «Փաջր» փառատոնից, ու պետք է տեսնեիք` ինչպես են մեզ ընդունում: Ամիս չկա, որ հյուրախաղերի չգնանք: Երբ կողքից նայում են, տեսնում են աշխատանքի որակը, թվում է` բավարար է: Բայց մեր ներուժը հսկայական է: Ինչո՞ւ պիտի մեր քաղաքում այդքան դրամատիկական թատրոններ լինեն, բայց մնջախաղի մի երկրորդ թատրոն չլինի` ուրիշ ժանրում:
-Ի՞նչ կասեք Լեոնիդ Ենգիբարյանի անվան մնջախաղի թատրոնների միջազգային փառատոնի մասին, որն անցկացվում է Ծաղկաձորում:
-Ես ուզում եմ, որ փառատոնը տարածվի մյուս մարզերում: Պատկերացնո՞ւմ եք, եթե հրազդանցի երեխան Տոկիոյից եկած մնջախաղացին նայի, ինչ կկատարվի նրա հետ, գուցե ընտրի այդ մասնագիտությունը: Նա պետք է ունենա այդ հնարավորությունը: Բացի այդ, կթոթափվի մայրաքաղաքի փառատոնային ծանրաբեռնվածությունը: Ի դեպ, Հայաստանում անկախության տարիների առաջին միջազգային փառատոնը կազմակերպվել է իմ և Արթուր Ղուկասյանի նախաձեռնությամբ: Դա «Նազենիկ» մնջախաղի փառատոնն էր:
-Մարզերում ներկայացումներ ունենո՞ւմ եք:
-Հազվադեպ, կրկին հնարավորությունների խնդիր է:
-Մշակութային կարևոր իրադարձություն էր Անդրեյ Բաբաևի «Արծվաբերդ» օպերայի ցուցադրությունը Շուշիում` Ձեր բեմադրությամբ: Ի՞նչ արձագանք գտավ ներկայացումը:
-Ֆանտաստիկ: Արցախի նախագահը հույս չուներ, որ 1000 հոգի կհավաքվի, մենք վստահ էինք, որ կգան, և աթոռներ ավելացրինք: Շուրջ 4000 հանդիսատես ունեցանք: Շուշին, գիտեք, բարձր դիրք ունի, հրաշալի հնչողություն էինք ապահովել, ձայնը տարածվում էր ամբողջ ձորակով: Շատ հուզիչ էր, երբ հաջորդ օրն իմացա, որ շրջակա գյուղերի բնակիչները բակերում աթոռներ են դրել, նստել ու լսել են օպերան:
-Մնջախաղի թատրոնի խաղացանկում նորություններ լինելո՞ւ են:
-Իհարկե, գարնանը առաջնախաղ կլինի: Բեմադրական ընթացքի մեջ է «Այծծեսը» ներկայացումը: Երաժշտության հեղինակը Վաչե Շարաֆյանն է: Ի դեպ, առաջին անգամ է հատուկ մեր ներկայացման համար երաժշտություն գրվում:
-ՈՒսումնական հաստատություններում թատրոնի տոմսերի վաճառքն արգելված էր, սեպտեմբերից, կարծես, վերականգնվելու է աբոնեմենտի սկզբունքը: Ձեր ո՞ր ներկայացումը կարող է ընդգրկվել ուսումնական ծրագրում:
-«Գիրք ծաղկանցը», որը ես շատ եմ առաջարկել: Միշտ գալիս են մեր ներկայացումներին դպրոցներից, իհարկե, իրենց նախաձեռնությամբ: Պատկերացնո՞ւմ եք, վախենում ես, երբ դպրոցից գալիս են ներկայացում դիտելու, որովհետև հանկարծ մեկը կարող է ասել, թե պարտադրում են, ու պատմություն կդառնա:
-Այս տարի լրանում է մնջախաղի պետական թատրոնի 40-ամյակը: Հոբելյանական տարվա համար ի՞նչ ծրագրեր ունեք:
-Թատրոնի` 40, իմ` 50-ամյակն է լրանում: Տպագրվելու է մնջախաղի թատրոնի գիրք-ալբոմը: Երեք ղեկավար է ունեցել թատրոնը` Արսեն Փոլադովը, Յուրի Կոստանյանը և ես: Յուրաքանչյուր շրջանն առանձին ներկայացնելու ենք: Աշնանը կլինի ալբոմի շնորհանդեսը:
-Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտի նոր ռեկտորի հավանական թեկնածուներից եք համարվում նաև Դուք: Ի՞նչ կասեք այս մասին:
-Չգիտեմ, լուրջ չեմ վերաբերվում, քանի դեռ նման առաջարկ չի եղել: Եթե լինի, կարելի է մտածել, որովհետև հետաքրքիր ոլորտ է: Բուհը ծանր վիճակում է ու կարիք ունի նոր, թարմ արյան:
-Քաղաքականացվում է ոլորտը, ասում են` իշխանամետ պետք է լինի նոր թեկնածուն, և հենց Ձեզ են մեղադրում իշխանամետ լինելու մեջ:
-Ես դա համարում եմ տգիտություն, իմ հանդիսատեսը գիտի, որ ես թատերամետ եմ, Թատրոնի միջազգային օրն էլ ծնվել եմ: Պատահականություններ չեն լինում: Իմ խնդիրը թատրոնն է: Եթե ղեկավարն ընդդիմությունից լինի, երաշխիք կա՞, որ հաջողելու է իր աշխատանքում: Թատերականի ռեկտորը բանվոր է, ղեկավար չէ, ես տեսել եմ, թե իմ ընկեր Արմեն Մազմանյանն ինչ վիճակում էր: Դա սևագործ բանվորի աշխատանք է, Արմենը առավոտից գիշեր այնտեղ էր, ո՞վ է ասել, որ դա ղեկավարի տաքուկ, լավ «պոստ» է: Դրա համար եմ ասում, որ պրոֆեսիոնալ մասնագետի, սկզբունքային մոտեցումների կարիք ունի բուհը: Բոլորս պետք է խելք խելքի տանք, որ կարողանանք այս ասպարեզին օգուտ տալ: Դա մեր ոլորտն է, թող կեղտոտ ձեռքերով չմտնեն «վիրահատարան» ու մասնագետներին խորհուրդ տան` ինչպես «վիրահատել կույր աղիքը»:
-Հավանական թեկնածուների անունները, մի տեսակ, մեղադրական շեշտադրմամբ են հնչում: Ինչո՞ւ:
-Որովհետև մոտեցումն է սխալ: Շրջանառվող անունների մեջ վատ թեկնածու չկա, և ես ուրախ կլինեմ ու կաջակցեմ` նրանցից ով էլ ընտրվի:
-Եթե Ձե՞զ առաջարկեն:
-Եթե ինձ առաջարկեն, պիտի չափեմ իմ հնարավորությունները, ռիթմերը, պետք է խորհրդակցեմ ընկերներիս հետ, այն մարդկանց, որոնց անունները շոշափվում են:

Հարցազրույցը` Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ

Դիտվել է՝ 2132

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ